شناسایی برخی از سویه های سیاهک در استان همدان

سیاهک ها از قارچ های شاخه بازیدیومیکوتا و دارای تلیوسپور آلوده کننده ی گیاهان هستند. هرچند خیلی از آنها در چرخه زندگی خود دارای فاز ساپروفیتی نیز هستند. مرحله رویشی سیاهک ها از یاخته های هاپلوئید و میسیلیوم دو هسته ای تشکیل یافته است. یاخته های مذکور در برخی گونه ها قادرند روی محیط های کشت غیر زنده با تکثیر پیاپی خود مرحله تکثیر مخمری شکل داشته باشند. در این بررسی به منظور جمع آوری قارچ های عامل سیاهک در بهار، تابستان و پائیز 1389 از مزارع, باغات و رویشگاه های طبیعی استان همدان نمونه برداری صورت گرفت. گیاهانی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند شامل: شانه سر(eremopyrum distanse)، جگن (carex stenophylla)، ریواس (rheum ribes )، جو(hordeum vulgaris )، مادرگندم ((aegilops columnaris، مرغ(cynodon dactylon)، قیاق(sorghum halepense )، دم موشی(bromus danthoniae )، علف پشمکی( bromus sericeus)، ذرت(zea maydis)، گیسوی چمن(taeniatherum crinitum)، شنگ(tragopogon pratensis)، حلفه (imperata cylindrica)، کلاغک(muscari neglectum)، گلایول وحشی(gladiolus segetum)، گل حسرت(colchicum autumnale)، گندم(triticum aestivum)، چاودار(secale montanum)، لوئیچه چمنی(phleum pratense)، دم اسبی (stipa parviflora) بودند. از آنجایی که شناسایی گیاهان میزبان در تشخیص گونه های سیاهک مهم می باشد لذا گیاهان میزبان آلوده به سیاهک مورد شناسایی قرار گرفتند.نمونه ها با کمک خصوصیات ریخت شناختی شامل پیوستگی هاگ ها، اندازه، رنگ،شکل و تزیینات هاگ ها ،اندازه، شکل و رنگ یاخته های نازا، تندش هاگ ها مورد شناسایی قرار گرفتند.به منظور تندش هاگ ها از محیط های کشت آب- آگار، مالت- آگار و مالت- مخمر – پپتون- آگار استفاده شد. از مجموع 58 نمونه مشکوک به آلودگی قارچی، 20 گونه قارچ سیاهک جدا و شناسایی شد که عبارتند از: ustilago turcomanica، anthracoidea eleocharidis، thecaphora sp.، ustilago hordei، ustilago tritici، ustilago cynodontis،ustilago bullata ، sporisorium cruentum ، ustilago maydis، sporisorium reilianum، ustilago phrygica، tilletia bornmuelleri، microbotryum tragopogonis-pratensis ، sporisorium schweinfurthianum ، urocystis muscaridis ، urocystis gladiolicola، urocystis colchici، tilletia laevis ، ustilago hypotydes، ustilago striiformis برای بررسی صحت شناسایی های انجام شده بر اساس ویژگی های ریخت شناختی، توالی نواحی its (its1، its2 و ژن کد کننده ی 5.8s) و lsu از dna ریبوزومی دو گونه مختلف تعیین شد، که عبارتند از:جدایه روی چاودار و ریواس. از بین گونه-هائی که در این بررسی شناسایی شدند، گونه های ustilago phrygica و tilletia bornmuelleri روی گیسوی چمن (taeniatherum crinitum)، urocystis muscaridis روی کلاغک ( muscari neglectum)، urocystis colchici روی گل حسرت ( (colchicum autumnale، ustilago hordei روی چاودار (secale montanum)، ustilago striiformis روی لوئیچه چمنی ( phleum pretense) برای اولین بار روی این میزبان ها برای ایران گزارش می شوند. thecaphora sp.روی ریواس (rheum ribes)، می تواند گونه ای جدید برای فلور قارچی دنیا باشد.گونه های ustilago tritici روی مادرگندم ( aegilops columnaris) و thecaphora sp.روی ریواس (rheum ribes)، برای اولین بار روی این میزبان -ها برای دنیا گزارش می شوند.